شاید عکاسی سیاه و سفید در زمینه عکاسی صنعتی و تبلیغاتی کمتر مورد نیاز باشد ولی همچنان عکاسی پرطرفداری در بین مردم می باشد و گاهی من در عکاسی معماری و عکاسی صنعتی برای بیان بیشتر فرم از آن استفاده کرده ام. همچنین عکاسی سیاه و سفید با استفاده از فلاش اکسترنال بسیار فراتر از مفهوم کلی اضافه کردن نور است و راه دیگری برای استفاده از رنگ و تنظیم تن های رنگی است.

استفاده از فیلترهای رنگی، انتخاب کنترل مناسب و گزینه سیاه و سفید در منوی دوربین و همچنین قدرت و انعطاف پذیری تاثیر گذار فلاش های اکسترنال عملکرد عکاس را هنگام عکاسی سیاه و سفید، همواره راحت و تسریع کرده است و در این صورت عکاس کمتر به نظر نرم افزارهایی همچون فتوشاپ برای عکس مراجعه می‌کند. دنیای عکاسی سیاه و سفید از زمان معرفی دوربین های دیجیتال کاملا تغییر کرده است. با گزینه‌های تعبیه شده در داخل دوربین (فیلترهای رنگی) عکاس می توانند به راحتی با انتخاب هر کدام از آنها عکس سیاه و سفید خلق کند.

بهترین عکسهای سیاه و سفید توسط عکاسانی خلق می‌شوند که جهان را در سایه های خاکستری و سیاه و سفید می بینند نه فقط رنگی. با نورپردازی لایه های تصویری موجود در کادر با استفاده از فلاش، عکاس می تواند لایه های تصویری را از سایه ها جدا کند و از رنگ هایی که در ابتدا پنهان شده بودند برای تغییر سایه روشن رنگ های حاضر در تصویر استفاده کند. عکاس حرفه ای هنگام عکاسی سیاه و سفید با قرار دادن فیلترهای رنگی در جلوی فلاش ها می تواند مانور بیشتری در تغییر تونالیته های تصویر سیاه و سفید بدهد. که روش بسیار مفید در عکاسی سیاه و سفید است.

چنانچه شما تا به حال دوربین خود را در گزینه سیاه و سفید تنظیم نکرده اید و تجربه در عکاسی سیاه و سفید نداشته اید، ابتدا باید برای یادگیری این نوع عکاسی در فضای داخل و بیرون بدون استفاده از نورهای اضافی زمانی را صرف کنید. با تمرین مداوم می توانید بهترین نتیجه ممکن را کسب کنید و با اشتباه ناامید نشوید. سپس هنگامی که در این زمینه تجربه و مهارت لازم را کسب کردید حال زمان آن می‌رسد که فلاش اکسترنال را به ادوات خود اضافه کنید و با ترکیبی از نور فلش و تنظیمات سیاه و سفید دوربین عکس های بی نظیری خلق کنید.

فیلترهای رنگی

نکته مهمی که باید بدانید این است که اضافه کردن نور قرمز و انتخاب فیلتر قرمز در منوی دوربین می تواند تاثیر نور خروجی از فضا را افزایش دهد به طوری که گویی قدرت آن تا چند برابر افزایش پیدا می کند. همانطور که اکثر کسانی که در عکاسی سیاه و سفید تجربه دارند و از دوربین‌های دیجیتال استفاده می‌کنند می‌دانند که با انتخاب فیلتر قرمز در منوی دوربین، هر سوژه ای که در کادر دوربین به رنگ قرمز باشد، بسیار روشن تر در تصویر نمایان می شود. چنانچه می خواهید این روشنایی بیشتر شود علاوه بر انتخاب فیلتر قرمز منوی دوربین، با تاباندن نور قرمز مجهز به فیلتر قرمز، سوژه قرمز رنگ باعث روشن تر شدن آن نسبت به مرحله قبل خواهید شد.

هنگامی که سعی در جدا کردن سوژه از پس زمینه با تونالیته های متفاوت داشته باشید این تکنیک بسیار مفید خواهد بود مانند کمی تیره تر کردن پس زمینه نسبت به سوژه که به سادگی با تنظیم نور و سرعت همزمانی می توان پس زمینه تاریخ خلق کرد سپس سوژه خود را با تابش نور قرمزی که مجهز به فیلتر قرمز تولید شده نورپردازی کنید. مجددا تاکید می شود که برای کسب نتیجه بهتر باید از فیلتر قرمز داخل دوربین ها استفاده شود.

چنانچه شما به جای فیلتر قرمز از فیلتر سبز استفاده کنیم در بالاترین قدرت فلاش خود، کمترین قدرت نورپردازی را میبینید. فیلتر سبز باعث تاریک شدن تصویر و سوژه شده و به طوری که انگار نور فلش در کمترین قدرت خود تنظیم شده است. با بالا بردن قدرت فلاش همراه با سرعت شاتر فیلترهای ND و تکنیک پولاریزه می توان به راحتی پس زمینه را تاریک تر کرد.

چنانچه بخواهید همه آنچه که در مورد عکاسی سیاه و سفید یاد گرفته اید را در یک عکس پیاده کنید,  دچار اشتباه و سردر گمی خواهید شد. به عنوان مثال اگر از سوژه خود با حداکثر قدرت نوردهی و در نزدیکترین فاصله نسبت به سوژه و همچنین در بازترین دهانه دیافراگم عکاسی کنید، عکس های زیادی را خراب خواهید کرد. اما یاد گیری در مورد اینکه تا چه میزان فاصله را نسبت به سوژه ها در حالت سیاه و سفید رعایت کنید بسیار مهم است.

در عکاسی سیاه و سفید کنترل کنتراست در طیفی گسترده تر به سادگی امکان پذیر است اما هیچ کدام از اینها به معنی بهتر و راحت تر بودن ذاتی عکاسی سیاه و سفید نسبت به رنگی نیست. اینها تنها تفاوت ها هستند.

به عقیده بسیاری، قدرت انتقال احساسات در عکاسی سیاه و سفید به مراتب بیشتر از رنگی است پس شاید بتوان گفت که عکاسی سیاه و سفید به عنوان بهترین گزینه در عکاسی پرتره مطرح باشد. اولین گام برای تمرین و تشخیص بهتر بودن عکس سیاه و سفید این است که سعی کنید در ابتدا رنگی بگیرید و در نرم افزار ویرایش عکس آن را تبدیل به سیاه و سفید کنید. تکرار این عمل باعث می شود که قدرت تشخیص بیشتری برای انتخاب عکاسی رنگی و سیاه و سفید پیدا کنید.

در عکاسی سیاه و سفید تاکید و تمرکز در ترکیب بندی بیشتر می‌شود می‌توان با انتخاب پس زمینه مناسب از جهت روشنایی و بافت، حد فاصله بین سوژه و پس زمینه قائل شد و تاکید بیشتری روی سوژه کرد. شکل و فرم عنصر بصری بسیار مهم است که دراوردن این موضوع در عکاسی سیاه و سفید بسیار مهم می شود.

بدون رنگ در عکاسی پرتره تمرکز بیشتر روی چشم و صورت قرار می‌گیرد. بهترین نتیجه در استودیوهای عکس برداری توسط نور قابل کنترل استودیو حاصل می شود. همانطور که می دانید پیدایش عکاسی در ایران نیز مانند بسیاری دیگر از کشورها از پرتره بوده و در واقع عکاسی پرتره همان شخصیت پردازی است که انجام می دهیم که آن چند ویژگی دارد؛

زمان را نگاه می دارد

شخصیت سوژه را آنطور که هست نشان می‌دهد

و افکار و حتی پیشه سوژه را در عکس منعکس می کند.

شاید بد نباشد در اینجا توصیه هایی که می تواند برای چهره های مختلف مفید باشد اشاره کنیم. نخست اینکه صورت گرد نور با لبه تیز به کناره صورت را نمی‌خواهد و فقط نور از بالا به موهای تابیده شود کافی است تا صورت کشیده به نظر آید. کسی که موهای کم پشتی دارد همانطور که می دانید موی سر نوری را که کمی از زاویه بالا تابیده شده باشد را از خود عبور می دهد و باعث به وجود آمدن سایه های نامناسب می شود لذا بهتر است از نور ملایم تری را از پشت سر به سوژه بتابانید. نور شدید را برای موهای تیره به کار بگیرید. اگر موضوع دارای بینی دراز تر از حد مطلوب است ارتفاع دوربین را کمی کمتر کنید تا تیغه بینی کوتاه تر به نظر برسد اما در مورد ارتفاع کم دوربین به این نکته مهم توجه داشته باشید که مشاهده مستقیم درون بینی اصلا مطلوب نیست. اگر می خواهید تمام سطح پس زمینه را به طور یکنواخت روشن کنید بهترین راهکار این است که فاصله منابع نور را از پس زمینه افزایش دهید. نور پس زمینه باید یکنواخت توزیع شود اگر منبع نور خود را بیش از اندازه به زمین نزدیک کنید نه تنها یک لکه داغ در مرکز دایره نورانی مواجه خواهید شد که در حاشیه های آن نیز از شدت نور به تدریج کاسته خواهد شد. پس فاصله از پس زمینه سبب حل این مشکل می‌شود. اما نور تخت، نور چاق کننده است و فاقد کیفیت جهتی است از هر طرف کاملا روشن می‌کند اما نور ملایم دارای جهت و یک شیوه نورپردازی بهتری است.

در عکاسی سیاه و سفید بیشتر خلاقیت و نگاه و چیدمان عناصر مهم است تا تنظیمات و تکنیک های دوربین.  اگر عاشق عکاسی هستید و به دنبال باز شدن افق‌های دیده خود می گردید لذت عکاسی سیاه و سفید را از دست ندهید و چشمان خود را به تک رنگ دیدن جهان باز کنید.